| Lượt xem : 1545 | Cập nhật: 2022-05-17 20:33:51Say tàu xe là một chứng bệnh thường xảy ra với nhiều người khi đi ô tô, máy bay, tàu hỏa, thuyền... Các triệu chứng say tàu xe phổ biến bao gồm như buồn nôn, chóng mặt, mệt mỏi, đổ mồ hôi lạnh hay nôn mửa... Sự xáo trộn của tai trong và xung đột giữa chuyển động cảm nhận và thực tế gây ra cảm giác khó chịu này.
Các bài viết nhiều bạn trẻ tìm đọc:
Say tàu xe là tương đối phổ biến, đối với phụ nữ - trẻ em và những người bị đau nửa đầu thì dễ bị chứng say tàu xe này nhất. Khi đó, di chuyển trên những quãng đường xa thì việc “say xe” đã trở thành nỗi ám ảnh. Do đó, việc sử dụng các loại thuốc chống say xe, chống nôn đang dần phổ biến. Nhưng việc dùng thuốc này không do bác sỹ kê cũng cần hết sức cẩn trọng.
Tại sao chúng ta lại say xe?
Não là trung tâm chỉ huy của cơ thể, tiếp nhận và xử lý mọi thông tin từ các giác quan, “cảm biến" khắp cơ thể báo về. Khi chúng ta ngồi trên tàu hoặc xe, não bộ cảm nhận cơ thể đang trong trạng thái ở một chỗ, không chuyển động. Tuy nhiên, sự rung lắc liên tục không theo quy luật trong quá trình di chuyển của phương tiện khiến các “cảm biến” gửi tín hiệu của sự chuyển động cơ thể về não. Các tín hiệu hỗn độn không thống nhất này làm não phản ứng, gây cảm giác choáng, buồn nôn và nôn.
Các loại thuốc chống say xe phổ biến hiện nay
1. Thuốc kháng histamine H1
Ngoài tác dụng chính là chống dị ứng, một số thuốc thuộc thế hệ thứ nhất trong nhóm thuốc này được sử dụng để phòng ngừa và làm giảm các triệu chứng buồn nôn, nôn, chóng mặt do say tàu xe. Các thuốc hay được sử dụng cho điều trị say xe là diphenhydramine, dimenhydrinate, cinnarizine, meclizine… Tất cả các loại thuốc chống say xe đều có hiệu quả ngăn ngừa tốt hơn là điều trị, vì vậy bạn phải sử dụng ít nhất 30 phút trước khi khởi hành. Không được kết hợp nhiều loại thuốc để uống cùng lúc, sẽ làm tăng tác dụng ức chế thần kinh của các thuốc này. Lưu ý không sử dụng thuốc khi đã uống rượu.
Thuốc kháng histamin H1 có tác dụng chống nôn, chống say tàu xe hiệu quả.
Một số thuốc kháng histamin H1:
Các ethylendiamin: Là các chất đối kháng chọn lọc của thụ thể H1. Thường dùng các thuốc dạng tổng hợp như: Pyrilamine và tripelennamine. Thuốc này có tác dụng an thần và gây tê tại chỗ, được sử dụng trong điều trị nhiều loại dị ứng thức ăn hoặc dị ứng thuốc, phản ứng sau khi tiêm huyết thanh. Cũng như tất cả các thuốc kháng histamin H1 khác, thuốc này gây buồn ngủ, tránh sử dụng khi vận hành máy móc, làm việc trên cao, lái tàu xe. Tuyệt đối không uống rượu khi dùng thuốc.
Các piperazine: Có tác dụng làm dịu và chống nôn như: cyclizine, meclizine, hydroxyzine, cetirizine. Tuy nhiên, chúng lại không có tác dụng an thần và chống tiết cholin. Thường được dùng để điều trị dị ứng đường hô hấp, viêm mũi dị ứng dai dẳng mạn tính hoặc theo mùa, các bệnh ngoài da ngứa hoặc mề đay mạn tính.
Các alkylamin: Với tác dụng chống dị ứng nhẹ rất hay được sử dụng như: rompheniramin, chlopheniramin. Hoạt chất có thể được sử dụng riêng rẽ hoặc phối hợp với các chất giảm đau, hạ sốt, chống viêm khác. Thuốc kháng histamin H1 loại này cần lưu ý không được dùng cho người có tiền sử bị bệnh tim mạch, cao huyết áp, phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú.
Các phenothiazin: Đây là thuốc kháng histamin H1 tổng hợp mạnh nhất hiện nay. Nó còn có tác dụng gây ngủ, giảm đau, an thần, giảm lo âu và chống nôn. Cách dùng chú ý dạng thuốc tiêm có chứa chất sulfit nên có thể gây sốc phản vệ. Không được tiêm dưới da và tuyệt đối không dùng cho trẻ em dưới 2 tuổi vì có thể gây ngừng thở đột ngột.
Các piperidin: có tác dụng làm dịu ở mức trung bình và có tác dụng chọn lọc cao với các thụ thể H1, hiện nay một số dạng piperidine thường được sử dụng như astemizol, levocabastine, loratadin, azatadine, cycloheptadin, terfenadin. Đây là các thuốc kháng histamin H1 có rất nhiều tên biệt dược, được sử dụng trong nhiều bệnh dị ứng khác nhau. Chú ý các dạng thuốc kháng histamin H1 này có tác dụng nhanh và kéo dài nên mỗi ngày chỉ dùng 1 lần.
Tất cả các thuốc kháng histamin H1 đều có nhiều tác dụng phụ nên khi dùng đúng quy định về liều lượng và thời gian dùng thuốc. Chú ý các đối tượng dùng thuốc, đặc biệt như: trẻ em, phụ nữ có thai, cho con bú, người cao tuổi.
Đối với trẻ em, các thuốc nói trên không khuyến cáo sử dụng để chống say xe cho trẻ em dưới 2 tuổi, đặc biệt đối với cinnarizine là trẻ dưới 5 tuổi và meclizine là trẻ dưới 12 tuổi. Tác dụng không mong muốn của nhóm thuốc này là mệt mỏi, buồn ngủ, khô miệng… Người có thai và cho con bú cũng nên hạn chế sử dụng.
2. Thuốc kháng đối giao cảm
Hoạt chất được sử dụng cho tác dụng chống say xe là scopolamine (còn có tên khác là hyoscine). Scopolamine có hiệu quả tốt trong việc ngăn chặn say xe so với các thuốc khác. Thuốc được bào chế dưới dạng miếng dán da, có kích thước nhỏ rất tiện lợi, được sử dụng phổ biến, có nhiều ưu điểm như thời gian tác động kéo dài lên đến 72 giờ, nên không phải uống nhiều lần như các thuốc khác.
Thuốc Scopolamine phòng ngừa buồn nôn và nôn do vận động.
Tiện mang theo và sử dụng, có thể hủy bỏ tác động của thuốc ngay lập tức bằng cách gỡ miếng dán. Tuy nhiên, không nên dùng miếng dán scopolamine cho phụ nữ mang thai và trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 10 tuổi vì không đủ dữ liệu an toàn, không thể kiểm soát lượng dược chất hấp thu vào cơ thể trẻ và thể trạng trẻ khác nhau, dễ xảy ra quá liều.
⇒ Tìm hiểu thêm: Kinh nghiệm đi xe giường nằm cho người say xe
Khác với các loại miếng dán, cao dán khác chỉ có tác dụng tại chỗ. Miếng dán scopolamine là dạng liệu pháp điều trị xuyên qua da có tác dụng toàn thân. Sau khi dán, scopolamine sẽ dần xuyên thấm qua da, qua các tĩnh mạch, vào máu và phát huy tác dụng toàn thân tương tự như thuốc tiêm và thuốc uống. Tác dụng không mong muốn của thuốc có thể kéo dài và nghiêm trọng nếu dùng quá liều. Trên hệ thần kinh trung ương, thuốc có thể gây buồn ngủ, hoa mắt, lú lẫn, ảo giác, mất trí nhớ tạm thời, mất phương hướng… Ngoài ra, thuốc còn làm tăng nhịp tim, tăng nhãn áp, giảm tiết dịch, giảm nhu động tiêu hóa, giảm co thắt bàng quang và niệu quản. Do đó chống chỉ định cho bệnh nhân phì đại tuyến tiền liệt, tắc nghẽn hệ tiêu hóa, bệnh phổi mạn tính và bệnh nhân có nhịp tim nhanh.
3. Thuốc chống nôn tác động trên hệ tiêu hóa
Domperidone và metoclopramide là hai thuốc chống nôn được sử dụng để ngăn chặn nôn do say xe. Trên thực tế, hai loại thuốc này có chỉ định dùng chống nôn khi xảy ra các rối loạn tiêu hóa, chống nôn sau phẫu thuật, nôn do hóa trị ung thư, không chỉ định cho chống nôn do say tàu xe. Hiệu quả của chúng đối với các triệu chứng say xe không cao, vì vậy không khuyến cáo sử dụng nhóm thuốc này để chống nôn ói do say xe.
Phương pháp tự nhiên để giảm tình trạng say xe
Ngoài các loại thuốc hóa dược kể trên, các liệu pháp tự nhiên cũng mang lại hiệu quả rất tốt, không có tác dụng phụ. Chẳng hạn như uống nước gừng, trà gừng được giữ ấm, kết hợp hương thơm của tinh dầu từ vỏ quýt, vỏ cam, bạc hà để làm mất đi “mùi xe” và sự buồn nôn, mang lại cảm giác thư thái, dễ chịu cho bạn suốt chuyến đi.
Các loại thuốc chống say xe hiệu quả hiện nay.
Phương pháp tiếp cận tự nhiên và điều chỉnh lối sống
- Giảm chuyển động, nên ngồi ở phía trước ô tô hoặc ở giữa thuyền
- Ánh mắt nhìn thẳng về phía trước tại một điểm cố định, chẳng hạn như đường chân trời
- Hít thở không khí trong lành, ví dụ bằng cách mở cửa sổ ô tô lấy gió tự nhiên
- Đánh lạc hướng trẻ bằng cách nói chuyện, nghe nhạc hoặc hát các bài hát vui nhộn
- Thử dùng với các sản phẩm từ gừng: Kẹo gừng, trà gừng, nước gừng…
- Lối sống sinh hoạt khoa học, nghỉ ngơi đầy đủ trước khi đi du lịch
Xóa bỏ nỗi ám ảnh say tàu xe bằng mẹo dân gian | Nguồn: VTC Now
⇒ Tìm hiểu thêm: Bản đồ phố đi bộ khu vực hà nội hiện nay
Bạn nên ăn nhẹ để lót dạ, giữ dạ dày không quá đói cũng không quá no. Ngồi ở hàng ghế đầu xe hoặc ngồi gần cửa sổ xe và nhìn ra xa. Không tập trung đọc sách hay sử dụng điện thoại cũng sẽ làm giảm thiểu cảm giác chóng mặt, say xe.
Nguồn: sưu tầm
